آشنایی با ایزو 21001
ایزو 21001 یا همان استاندارد ایزو 21001 الزامات سیستم های مدیریتی برای سازمانهای آموزشی را مشخص می کند. در واقع همه الزامات ایزو 21001 عمومی هستند. بیشتر از ده سال پیش، سازمان جهانی استاندارد سازی تصمیم گیری کرد تا یک استاندارد مدیریتی خاص و ویژه برای سازمان های آموزشی تدوین و منتشر کند.
در واقع این استاندارد بر اساس ساختار جدید استانداردهای مدیریتی (HLS) تدوین شده و با استاندارد ایزو 9001 (مدیریت کیفیت) نیز به خوبی هماهنگی دارد. ایزو مدیریت مراکز آموزشی به سازمانهای آموزشی کمک می‌کند تا فرآیندهای آموزشی خود را بر اساس نیازها و انتظارات فراگیران و سایر ذینفعان بهبود بخشند و اثربخشی و کارایی خود را به مراتب افزایش دهند.
در سال ۲۰۱۸ ، برای نخستین بار ایزو 21001 – 2018 منتشر شد و این استاندارد هم اکنون جایگزین استاندارد قبلی مرتبط با موضوع آموزش یعنی ISO 29990: 2010 گردید. ایزو 21000 می‌تواند به جز سازمانهای آموزشی در سازمانهای دیگری نیز اجرایی شود که کسب و کار اصلی آنها آموزش نیست مثلا بخش آموزش کارکنان یک شرکت. همچنین ایزو 21001 فقط برای سازمان‌هایی کاربرد ندارد که محصولات آموزشی تولید می‌کنند.
اخذ ایزو 21001
برای اخذ ایزو 21001، سازمان آموزشی باید از طریق یک موسسه معتبر و مورد تایید ISO نسبت به این امر اقدام کند. این موسسات مسئول انجام ممیزی و صدور گواهینامه هستند. ممیزی ایزو 21001 شامل سه مرحله است:
- ممیزی مستندات سازمان آموزشی برای بررسی انطباق آنها با الزامات استاندارد.
- ممیزی عملیات سازمان آموزشی برای ارزیابی عملکرد واقعی آن با استاندارد و مستندات خود.
- صدور گواهینامه ایزو 21001 در صورت رفع نقص‌ها و انطباق کامل با استاندارد.
گواهینامه ایزو 21001 معمولا برای مدت سه سال اعتبار دارد و در این مدت سازمان آموزشی باید ممیزی‌های مراقبتی را پذیرفته و نشان دهد که سیستم مدیریت خود را حفظ و بهبود می‌بخشد.
مقاله مرتبط : اخذ ایزو معتبر
مزایای استفاده از استاندارد ایزو و گواهینامه ایزو 21001
از مزایای پیاده سازی ایزو 21001 در سازمان‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- هماهنگی بیشتر اهداف فعالیت ها با سیاست‌ها، در واقع هماهنگی بین خط مشی سازمان و اقدامات انجام شده
- مشارکت گسترده ذینفعان
- برانگیختن تعالی و نوآوری در سازمان
- ارتقای مسئولیت اجتماعی با ارائه آموزش فراگیر و عادلانه برای تمام آموزش پذیران
- یادگیری بهتر فراگیران و پاسخ گویی موثر به آنان همچنین آموزش به فراگیران آنلاین
- استفاده از ابزارهای ارزیابی برای نشان دادن اثربخشی آموزش و اقدامات عملیاتی
- افزایش اعتبار سازمان
- بهبود فرهنگ سازمانی
- هماهنگ سازی استانداردهای منطقه ای، ملی و سایر موارد در چارچوب بین المللی
- نشان دادن توانایی خود در حمایت از کسب و توسعه صلاحیت از طریق آموزش، یادگیری یا تحقیق
ویژگی‌های ایزو 21001
استاندارد ایزو 21001 دارای ویژگی‌های زیر است:
تمرکز بر آموزش‌پذیران و سایر ذینفعان: این استاندارد به سازمانهای آموزشی کمک می‌کند تا نیازها و انتظارات فراگیران و سایر ذینفعان را شناسایی، درک و برآورده کنند. همچنین به سازمانهای آموزشی امکان می‌دهد تا رضایت آموزش‌پذیران و سایر ذینفعان را اندازه‌گیری کرده و بهبود بخشند.
الهام‌بخشی رهبری: این استاندارد از سازمانهای آموزشی می‌خواهد تا رهبری و تعهد خود را با هدف ارائه آموزش با کیفیت، فراگیر و عادلانه برای تمامی افراد پیگیری کنند. همچنین از سازمانهای آموزشی می‌خواهد تا خط‌مشی، اهداف و نقش‌های خود را در زمینه آموزش مشخص کرده و با آن همسو کنند.
رویکرد فرآیندی: در این استاندارد فرآیندهای آموزشی باید به صورت یکپارچه و منسجم مدیریت شوند. بنابراین باید از روش‌های مناسب پایش، اندازه‌گیری، تجزیه و تحلیل و بهبود استفاده شود.
بهبود مستمر: بهبود مستمر به عنوان یک هدف اصلی در سیستم مدیریت سازمان تبیین شود. از روش‌های موثر برای شناسایی و رفع نواقص، پیشگیری از تکرار آنها و ایجاد فرصت‌های بهبود فراهم شود.
مسئولیت اجتماعی: سازمان باید مسئولیت اجتماعی خود را در زمینه آموزش بپذیرد. در واقع اصول اخلاقی، حقوق بشر، حقوق کودکان، تنوع و عدالت در آموزش رعایت در فرآیندهای آموزشی رعایت شود.
چه کسانی از استاندارد ایزو 21001 نفع خواهند برد؟
اگرچه یادگیرندگان در سراسر جهان ذینفعان اصلی این استاندارد مدیریتی جدید هستند، اما همه ذینفعان مشغول در سازمانهای آموزشی نیز با صدور ایزو 21001 از جمله نفع‌برندگان خواهند بود. مثال‌هایی از سازمانهای آموزشی عبارتند از پیش دبستانی، ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان، کالج، دانشگاه‌ها، مراکز آموزشی بزرگسالان، مراکز فنی و حرفه ای، مراکز تدریس خصوصی یا مربیگری فردی و ارائه دهندگان آموزش‌های غیر رسمی.
تقسیم بندی دیگر بر اساس نحوه تامین سرمایه انجام می‌گیرد. بر این اساس، مراکز آموزشی شامل مراکز دولتی یارانه‌ای، خصوصی تجاری، خودکفا درآمد داخلی و غیرانتفاعی مثلا از طریق اسپانسرها هستند. ذینفعان درگیر در تعیین الزامات این استاندارد بین المللی از صدور ایزو 21001 نفع خواهند برد. معلمان، والدین، دولت، سازمانهای مردم نهاد، اتحادیه‌های مرتبط و …
مزایای استقرار یک سیستم مدیریتی مراکز آموزشی EOMS و صدور گواهینامه ایزو 21001:
- افزایش اعتبار مرکز آموزشی با صدور گواهینامه ایزو 21001، ISO 21001
- ابزاری برای توانمند سازی سازمان به اثبات تعهد خود به موثرترین شیوه های یاد دهی
- مدلی برای بهبود سازمان
- تنظیم بهتر ماموریت، چشم انداز، اهداف و برنامه های عملیاتی آموزشی
- آموزش فراگیر، با کیفیت و عادلانه برای همه
- هماهنگ سازی استاندارد های ملی با یک چارچوب بینالمللی
- مشارکت و حمایت گسترده تر ذینفعان
- ارتقاء خود یادگیری و فرصت های یادگیری مادام العمر
- شخصی سازی یادگیری و پاسخ موثرتر به نیازهای اختصاصی یاد گیرندگان
- فرآیندها سازگار و ابزارهای ارزیابی برای اثبات و افزایش اثربخشی و کارایی آموزش
- تحریک تعالی سازمانی و نوآوری
متن استاندارد ایزو 21001
متن استاندارد ایزو 21001 شامل 10 بخش اصلی است که همانند دیگر استانداردها، به شرح خواسته‌های این استاندارد می‌پردازد. متن این استاندارد متشکل از عناوین زیر است:
مقدمه: در این بخش اهمیت، هدف و مزایای استاندارد ایزو 21001 بیان می‌شود. همچنین تعاریف و اصطلاحات کلیدی مورد استفاده در استاندارد آورده شده‌اند.
الزامات عمومی: الزاماتی کلی برای ساخت سیستم، پیاده‌سازی، نگهداری و بهبود سیستم مدیریت سازمانهای آموزشی آورده شده‌اند. الزاماتی نظیر تعیین محدوده، مسئولیت و اختیارات، رویکرد فرآیندی، رویکرد ریسک‌محور، رویکرد چرخه PDCA (برنامه‌ریزی، اجرا، کنترل و عمل) و رویکرد مدل‌سازی سیستمی.
رهبری: در این بخش الزامات مربوط به رهبری و تعهد مدیریت ارشد سازمان آموزشی بیان می‌شوند. این الزامات شامل تعیین خط‌مشی و اهداف، تخصیص منابع، تعیین نقش‌ها و مسئولیت‌ها، ایجاد فرهنگ سازمانی، ارتباط با ذینفعان و ارزیابی عملکرد رهبری هستند.
برنامه‌ریزی: برنامه‌ریزی سیستم مدیریت سازمانهای آموزشی شامل الزاماتی نظیر شناسایی نیازها و انتظارات ذینفعان، تعیین راهبردها و اولویت‌ها، تعیین ریسک‌ها و فرصت‌ها، تعیین شاخص‌ها و معیارها، تعیین برنامه‌ها و اقدامات می‌باشد.
پشتیبانی: پشتیبانی سیستم ایزو مدیریت مراکز آموزشی شامل تأمین منابع مورد نیاز جهت ایجاد توانایی‌های سازمانی، توانایی‌های فردی، اطلاعات و دانش، مستندات و ارتباطات است.
عملیات: در این بخش به تعیین نیازها و انتظارات آموزش‌پذیران، محتوا و روش‌های آموزشی، محیط و شرایط آموزشی، ارزشیابی و ارزش‌گذاری آموزشی، انتقال و تبادل آموزشی، تعیین نگهداری و به‌روزرسانی آموزشی پرداخته خواهد شد.
ارزیابی: برای ارزیابی عملکرد سیستم مدیریت سازمان آموزشی باید اندازه‌گیری و پایش فرآیندها و خروجی‌ها، اندازه‌گیری و پایش رضایت و اثربخشی آموزشی، اندازه‌گیری و پایش اثرات و نتایج آموزشی، اندازه‌گیری و پایش مسئولیت اجتماعی، تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات، گزارش‌دهی و بازخورد هستند.
بهبود: بهبود مستمر سیستم مدیریت آموزشی شامل شناسایی و رفع نواقص، پیشگیری از تکرار نقص‌ها، ایجاد فرصت‌های بهبود، اجرای اقدامات بهبودی و ارزیابی اثرات بهبود است.
الزامات خاص: موضوعاتی مرتبط با آموزش از راه دور، آموزش مداوم، آموزش مشترک، آموزش متنوع و آموزش بین‌فرهنگی.
پیوست‌ها: راهنمایی و توضیح بیشتر در مورد استاندارد ایزو 21001 شامل مدل‌ها، مثال‌ها، جداول، نمودارها و لیست‌هایی در مورد موضوعات مختلف استاندارد می‌باشد.
مراحل دریافت ایزو 21001
برای دریافت گواهینامه ایزو 21001، همانطور که قبلتر گفته شد، باید یک موسسه مستقل و صادرکننده گواهی ایزو، سازمان یا موسسه شما را بازرسی کند و در صورت منطبق بودن مستندات و فرآیندهای سیستم مدیریت آموزشی با الزامات ایزو مدیریت مراکز آموزشی، این نشان به سازمان اعطا خواهد شد. اما برای آمادگی بازرسی، چه اقداماتی باید صورت پذیرد؟ این مراحل به شرح زیر هستند:
آمادگی و برنامه‌ریزی:
برای آمادگی اخذ گواهینامه موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- مطالعه و شناخت استاندارد ایزو 21001 و الزامات آن.
- تعیین محدوده و اهداف اخذ گواهینامه و تخصیص منابع مورد نیاز.
- انتخاب یک موسسه معتبر و مورد تایید ISO برای انجام ممیزی و صدور گواهینامه.
- بررسی وضعیت فعلی سیستم مدیریت سازمان آموزشی و شناسایی نقاط قوت و ضعف آن.
- ایجاد یا بهبود مستندات سیستم مدیریت سازمان آموزشی بر اساس استاندارد ایزو 21001.
- اجرای آموزش‌های لازم برای کارکنان و ذینفعان در مورد استاندارد ایزو 21001 و سیستم مدیریت سازمان آموزشی.
پیاده‌سازی و اجرا:
حال باید سیستم مدیریت سازمان آموزشی بر اساس مستندات و برنامه‌های تهیه شده پیاده‌سازی و اجرا شود. بنابراین این مرحله، نیازمند انجام موارد زیر است:
- اعمال رهبری و تعهد مدیریت ارشد در ارائه آموزش باکیفیت، فراگیر و عادلانه.
- انجام فرآیندهای آموزشی بر اساس نیازها و انتظارات دانش‌پذیران و سایر ذینفعان.
- ارزیابی و ارزش‌گذاری عملکرد و اثربخشی آموزشی و ارایه بازخورد به فراگیران و سایر ذینفعان.
- پایش و اندازه‌گیری فرآیندها و خروجی‌ها و تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات.
- شناسایی و رفع نواقص و ایجاد فرصت‌های بهبود در سیستم مدیریت سازمان آموزشی.
- رعایت اصول اخلاقی، حقوق بشر، حقوق کودکان، تنوع و عدالت در آموزش.
ممیزی و صدور گواهینامه:
با انتخاب موسسه صادرکننده ایزو، برای انجام ممیزی و صدور گواهینامه، این موسسه سیستم مدیریت آموزشی را بر اساس استاندارد ایزو 21001 مورد بررسی قرار خواهد داد. برای این منظور، موسسه ممیزی موارد زیر را در برنامه کاری خود خواهد داشت:
- ممیزی مستندات سازمان آموزشی برای بررسی انطباق آنها با الزامات استاندارد.
- ممیزی عملیات سازمان آموزشی برای ارزیابی عملکرد واقعی آن با استاندارد و مستندات خود.
- صدور گواهینامه ایزو 21001 در صورت رفع نواقص و انطباق کامل با استاندارد.
الزامات ایزو 21001
همانطور که در متن این استاندارد اشاره شد، الزامات ایزو 21001 عبارتند از مجموعه‌ای از معیارها و شرایطی که سازمانهای آموزشی باید برای ایجاد، پیاده‌سازی، نگهداری و بهبود سیستم مدیریت خود رعایت کنند. این الزامات در استاندارد ISO 21001:2018 عبارتند از:
- تعیین مسئولیت‌ها و اختیارات مدیریت و تخصیص منابع لازم برای اجرای سیستم مدیریت کیفیت
- تعیین اهداف آموزشی و مدیریت آنها با استفاده از روش‌های مناسب برنامه ریزی، اجرا، کنترل و بهبود
- تضمین کیفیت خدمات آموزشی با استفاده از فرایندهای ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد آموزشی و رضایت مشتریان
- ارتباطات و همکاری با ذینفعان داخلی و خارجی برای شناسایی نیازها و انتظارات آنها و ارائه خدمات مطلوب
- بهبود مستمر فرایندها و خدمات آموزشی با استفاده از روش‌های حل مسئله و پیشگیری از نواقص
با ما تماس بگیرید!
برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره های 79165-021 تماس حاصل فرمایید و از مشاوره رایگان مشاوران متخصص سیستم کاران بهره‌مند شوید . منتظر شنیدن صدای گرم شما هستیم.