ایزو 9000
ایزو 9000 مجموعه ای از استانداردهای بین المللی است که توسط سازمان بین المللی استاندارد (ISO) و در راستای بهبود کیفیت مدیریت، تدوین و عرضه شده و در اختیار سازمان ها قرار گرفته است. در واقع این استانداردها به سازمان ها کمک می کنند تا با هدف افزایش رضایت مشتری، رقابت پذیری بیشتر و پایبندی به الزامات قانونی و نظارتی، به کیفیت بالاتر مدیریتی در امور و فرایندهای اجرایی خود دست یابند. بنابراین در این مقاله قصد داریم به بررسی الزامات، پیاده سازی، آموزش، مشاوره، کاربرد و دریافت استانداردهای ایزو 9000 بپردازیم.
مقاله مرتبط : انواع ایزو
الزامات ایزو 9000
ایزو 9000 شامل چهار استاندارد اصلی است: ایزو 9000:2015، ایزو 9001:2015، ایزو 9004:2018 و ایزو 19011:2018. که معروفترین و محبوبترین آن ها ایزو 9001 است. این استانداردها الزامات مختلفی را برای سازمان هایی که قصد دارند سیستم مدیریت کیفیت (QMS) را در فرآیندهای خود پیاده سازی کنند، تعریف می کنند. برخی از این الزامات عبارتند از:
- تعریف رهبری و تعهد مدیران در قبال QMS
- تعریف منظور و جهت سازمان و تطابق آن با QMS
- تعریف نقش، مسئولیت و اختیارات در سطوح مختلف سازمان
- تعریف فرآیندهای لازم برای QMS و روابط بین آنها
- تعریف منابع لازم برای QMS از جمله نیروی انسانی، زیرساخت، محیط کار، منابع طبیعی و دانش
- تعریف نحوه برنامه ریزی و عملکرد QMS با توجه به فرصت ها، خطرات، اهداف و نتایج
- تعریف نحوه پشتیبانی QMS با استفاده از ابزارهای مختلف مانند ارتباطات، دستورالعمل ها، آموزش، فن آوری اطلاعات و نرم‌افزارها
- تعریف نحوه فعالیت QMS با توجه به نظارت بر فرآیندها، خروجی ها و عملکردهای کلیدی
- تعریف نحوه ارزیابی QMS با استفاده از روش های مناسب مانند حسابرسی داخلی و خارجی، بازخورد مشتري و جذب ذينفعان
- تعريف نحوه بهبود QMS با شناسایي نقص ها، ريشه يابي علل و پياده سازي عمليات بهبود
پياده سازي ايزو 9000
پياده سازي ايزو 9000 يک فرآيند پيچيده و زمانبر است که نياز به تخصيص منابع، تعيين راهبردها، اجراي فعاليت ها و ارزيابي نتايج دارد. گام اول برای پیاده سازی ایزو 9000 و استانداردهای دیگر آن این است که ابتدا بدانید که چه مراحل و گام هایی برای پیمودن این فرآیند لازم است. برای مثال این مراحل به صورت عمومی برای پياده سازي ايزو 9000 عبارتند از:
- تشکيل تيم پروژه و تعيين مسئوليت ها و اختيارات
- بررسي وضعيت فعلي سازمان و شناسايي نقاط قوت و ضعف
- تعريف روشن و قابل اندازه گيري از اهداف و استراتژی پیاده سازی QMS
- طراحی فرآیندهای QMS با استفاده از روش های مدل سازی، مستند سازی و استاندارد سازی
- توسعه برنامه زمانبندی و بودجه بندی برای پیاده سازی QMS
- آموزش لازم به کارکنان، مدیران و ذینفعان در مورد الزامات، فواید و چالش های QMS
- اجرای فرآیندهای QMS در سطح سازمان و رعایت الزامات استانداردهای مربوطه
- انجام بازبینی های دوره ای و حسابرسی های داخلی برای اطمینان از کارآمدی و کارایی QMS
- اصلاح و بهبود فرآیندهای QMS براساس نتایج بازبینی ها، حسابرسی ها و بازخوردهای دریافتی
- آمادگی برای حسابرسی خارجی و درخواست گواهینامه ایزو 9000
آموزش ایزو 9000
آموزش ایزو 9000 همانطور که قبلتر هم به آن اشاره شد، یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین عوامل در موفقیت پیاده سازی، حفظ و بهبود QMS است. آموزش استاندارد ایزو 9000 به کارکنان، مدیران و ذینفعان، کمک می کند تا دانش، مهارت و نگرش لازم را برای درک، پذیرش، حمایت و به کارگیری QMS به دست آورند. موضوعات مختلفی نظیر:
- مفاهیم و تاریخچه استانداردهای ایزو 9000
- الزامات استانداردهای ایزو 9000 و نحوه تطابق آنها با فعالیت های سازمان
- فواید استفاده از QMS برای بهبود کیفیت، رضایت مشتری، رقابت پذیری و پایبندی به الزامات قانونی و نظارتی
- چالش ها و راه حل های پیاده سازی، حفظ و بهبود QMS
- روش های طراحی، توسعه، استاندارد سازی، مستند سازی، اجرا، نظارت، بازبینی، حسابرسی و بهبود فرآیندهای QMS
- مسئولیت ها و اختیارات کارکنان، مدیران و ذینفعان در اجرای QMS
- روش های آموزش و ارزیابی یادگیری در مورد QMS
- منابع و روش های آموزش ایزو 9000 مانند کتاب ها، مقالات، وب سایت ها، دوره های آنلاین و حضوری
توجه داشته باشید که آموزش ایزو 9000 می تواند به صورت داخلی یا خارجی صورت پذیرد. آموزش داخلی معمولا توسط کارکنان یا مدیران سازمان که دارای دانش و تجربه لازم در مورد QMS هستند، ارائه می شود و آموزش خارجی شامل آموزش توسط یک سازمان معتبر و مجاز که دارای صلاحیت و اعتبار برای ارائه آموزش ایزو 9000 هستند، می شود.
مشاوره ايزو 9000
حال که با جزئیات و الزامات ایزو 9000 و استانداردهای مرتبط آن آشنا شدید برای اخذ گواهی استانداردهای آن تنها کافیست که الزامات آن را در فرآیندهای سازمان و یا مجموعه خود پیاده سازی کنید. با این حال اگر هنوز متوجه نشدید از کجا باید شروع کنید و چه کاری را به صورت مشخص انجام دهید، می توانید با بهره گیری از خدمات مشاوره ايزو 9000 توسط شخص يا یک سازمان خارجي که دانش و تجربه لازم در زمينه QMS را دارند، اقدام و مشورت کنید. مشاوره ايزو 9000 شامل فعاليت هاي مختلفي است، مانند:
- ارزيابي وضعيت فعلي سازمان و تعيين نقاط قوت و ضعف
- تهيه برنامه راهبردي و عملياتي شخصی سازی شده براي پياده سازي، حفظ يا بهبود QMS
- ارائه راهنمايي، پشتيباني و همکاري در طراحي، توسعه، استاندارد سازي، مستند سازي، اجرا، نظارت، بازبيني، حسابرسي و بهبود فرآيندهاي QMS
- ارائه آموزش، آگاه سازي و ترويج فرهنگ کيفيت در سطح سازمان
- ارائه خدمات مرتبط با گواهینامه ایزو 9000 مانند انتخاب موسسه گواهینامه دهنده، آمادگی برای حسابرسی خارجی و رفع نواقص حسابرسی
همچنین توجه داشته باشید، این مشاوره می تواند به صورت قراردادی یا پروژه ای انجام شود. در صورت قراردادی، مشاور با سازمان همکاری طولانی مدت دارد و در تمام مراحل پیاده سازی، حفظ یا بهبود QMS حضور فعال دارد. در صورت پروژه ای، مشاور با سازمان همکاری کوتاه مدت خواهد داشت و در یک یا چند مرحله خاص از پیاده سازی، حفظ یا بهبود QMS کمک می کند.
کاربرد ایزو 9000
کاربرد ایزو 9000 به معنای استفاده از QMS در سطح سازمان است و نقش اساسی خود را در رابطه با ذینفعان و مشتریان و در نهایت خروجی فرآیندهای اجرایی نشان می دهد. بنابراین کاربرد استاندارد ایزو 9000 فواید متعددی برای سازمان ها دارد، مانند:
- بهبود کیفیت خروجی ها و عملکردهای کلیدیافزایش رضایت مشتریان و حفظ وسعت بازار
- افزایش رقابت پذیری و توانایی ورود به بازارهای جدید
- کاهش هزینه ها و اتلاف منابع
- کاهش خطرات و نواقص کیفیت
- افزایش تعامل و همکاری بین فرآیندها، بخش ها و ذینفعان
- افزایش توانایی یادگیری، نوآوری و بهبود مستمر
- افزایش اعتماد و شناخت در سطح جهانی
کاربرد ایزو 9000 نیاز به تلاش همه جانبه و مستمر دارد. لذا عوامل تاثیرگذار بر کاربرد ایزو 9000 عبارتند از:
- تعهد و حمایت مدیران در قبال QMS
- فرهنگ کیفیت و تعالی در سطح سازمان
- آگاهی، آموزش و ترویج QMS در بین کارکنان و ذینفعان
- نظام های پاداش، تشویق و انگیزش برای کارکنان و ذینفعان
- بازخورد، شکایت و پاسخگویی به مشتريان و ذينفعان
- حسابرسي، بازبيني و بهبود مستمر QMS
دريافت ايزو 9000
دريافت ايزو 9000 و استانداردهای مرتبط با آن به معناي دريافت گواهينامه يا نشاني است که تأييد مي کند که سازمان يک QMS مطابق با الزامات استانداردهاي ايزو 9000 دارد و فرآیندهای خود را مطابق با دستورالعمل این استاندارد پیش می برد. بنابراین دريافت ايزو 9000 فواید متعدد و موثری براي سازمان ها دارد، مانند:
- اثبات رسمي و قابل اطمينان بودن براي کيفيت خروجي ها و عملکردها
- افزايش محبوبیت و شهرت در بازار
- دسترسي آسان تر به بازارهاي خارجي و مناقصات بين المللي
- حق انحصاري براي استفاده از نشان ايزو 9000 در تبليغات، بسته بندي محصولات و دیگر کانال های تبلیغاتی
- ارایه تسهيلات و یا بخشودگی در برخي الزامات قانوني يا نظارتي
در نهایت برای دريافت ايزو 9000 نياز به رعايت و پیمودن چند گام است. با طی کردن این مراحل می توانید موفق به اخذ گواهینامه ایزو 9000 شده و از مزایای آن بهره‌مند شوید. این مراحل عبارتند از:
- انتخاب يک موسسه صدور گواهي ایزوی معتبر و مجاز که داراي صلاحيت و اعتبار براي ارائه خدمات گواهينامه ايزو 9000 است
- تکميل فرم درخواست گواهينامه و ارائه مدارک لازم مانند مستندات QMS، خروجي ها و عملکردها
- تعيين زمان و مکان حسابرسي خارجي توسط موسسه صادرکننده گواهينامه
- اجراي حسابرسي خارجي توسط حسابرسان مجرب و مستقل که به بررسي صحت و کارآمدي QMS مي پردازند
- دريافت گزارش حسابرسي و رفع نواقص در صورت وجود
- صدور گواهينامه يا نشان استاندارد ایزو 9000 یا استانداردهای مرتبط توسط موسسه گواهينامه دهنده
- حفظ و تمديد گواهينامه يا نشان گواهینامه ايزو 9000 و استانداردهای آن با انجام بازبيني ها و حسابرسي هاي دوره اي
خلاصه
ایزو 9000 یک مجموعه از استانداردهای بین المللی است که به کیفیت مدیریت سازمان ها مربوط می شود. این استانداردها به سازمان ها کمک می کنند تا به بهبود عملکرد، رضایت مشتری، رقابت پذیری و پایبندی به الزامات قانونی و نظارتی برسند. در این مقاله، الزامات، پیاده سازی، آموزش، مشاوره، کاربرد و دریافت ایزو 9000 مورد بررسی قرار گرفت و همچنین، فواید، چالش ها و روش های مختلف ایزو 9000 نیز شرح داده شد. در صورتی که نیاز به مشاوره و بررسی بیشتر دارید می توانید با شماره های ما در سیستم کاران تماس گرفته و با مشاوران متخصص ما در این خصوص مشورت نمایید.